سیاق لغوی: مفهوم و کارکرد آن در فهم حدیث

Authors

قاسم بستانی

نصره باجی

abstract

از دیرباز دانشمندان اسلامی و به خصوص فقیهان، در صدد کشف راه ها و روشهای متعدد فهم حدیث، یکی از دو منبع اصیل فکر و عمل اسلامی بوده اند، از جمله این راه ها و روشها، دقت در سیاق لغوی متن حدیث است و علما از سیاق در کشف معنا، شناخت انواع علل و موانع فهم حدیث، حذف، اصلاح و تنقیح احادیث آسیب دیده بهره جسته­اند و عدم ملاحظه این روش، گاهی منجر به معانی غیر مراد از حدیث می گردد. در این مقاله، که به روش کتابخانه­ای و تجزیه و تحلیل و تبیین داده­هاست، ابتدا به تعریف سیاق و انواع آن و اهمیت آن در  فهم کلام، و سپس نحوه کاربرد سیاق لغوی در تبیین و فهم بهتر و صحیح حدیث، و ابعاد آن، یعنی سیاق کلمات و سیاق جملات پرداخته می شود و ضمن آن به مباحث مرتبط اشاره می شود تا به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که سیاق لغوی چه نقش مهم در فهم متن حدیث دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیاق و فهم و نقد حدیث

ن تحقیق، با هدف تبیین چارچوب کلّی نقد حدیث توسط سیاق و اثبات معیار بودن سیاق در نقد حدیث، انجام شده است. انتخاب این موضوع، به دلیل کمبود منابع مستقل و مدوّن در این باب، صورت گرفته است که این، علاوه بر گستردگی و میان رشته¬ای بودن موضوع، از دیگر مشکلات اساسی این تحقیق، بوده است. روش تحقیق نیز با مطالعه و گردآوری مطالب از طریق کتاب¬ها، مقالات، پایان نامه¬ها و جستجو در سایت¬های مختلف و نقد و بررس...

15 صفحه اول

نقش عقل در فهم لوازم معنای حدیث و گسترش مفهوم آن

عقل از دیدگاه اسلام دارای جایگاه ویژه و والایی است و به عنوان یکی از دو حجت خداوند بر مردم شمرده شده است؛ زیرا می‌تواند بهترین راهنمایی‌ها را به انسان در امور گوناگون زندگی ارائه دهد. از سوی دیگر، حدیث در دین اسلام دومین منبع دین‌شناسی است و درک درست از مفاد و معنای آن، نقش مهمی در دستیابی صحیح به مفاهیم و آموزه‌های دینی دارد. در این مقاله، پس از تبیین جایگاه عقل از دیدگاه اسلام و حدیث‌شناسان، ...

full text

کارکرد سیاق در فهم آیات متشابه لفظی در محاورۀ خداوند و ابلیس

تشابه لفظی و تکرار داستان­های قرآن از جمله مواردی است که می­توان با تأمل بر نقش سیاق به تحلیل آن پرداخت. پژوهش پیش­رو با بررسی کارکرد سیاق به تبیین علل تکرار داستان آفرینش در قرآن پرداخته­است. از این­رو با توجه به نقش محوری ابلیس در سوره­های اعراف، حجر، اسراء و ص، قرائن پیوستۀ لفظی و غیرلفظی این آیات مورد توجه قرار گرفته ­است. یافته­های پژوهش، حاکی است که با وجود تکرار برخی عبارات در ظاهر این آ...

full text

سیاق و اثر آن بر فهم و ترجمۀ قرآن کریم

یکی از راه‌های درک معنای درست واژگان و ترکیب‌های قرآن کریم و ترجمه و معادل‌یابی درست آن، توجه به سیاق است، چرا که قرینه‌های سیاقی، مشخص‌کنندۀ معنا هستند. سیاق در تفسیر واژه، تعیین معنای جمله، ترتیب نزول آیات، شناخت آیات مکی از مدنی، تعیین مرجع ضمیر، فهم کلمه یا جملۀ محذوف، و تعیین مصداق کلمه نقش بسزایی دارد. اهمیت این پژوهش در اینست که از ارزش انفرادی و ترکیبی واژگان و جمله‌ها پرده برمی‌دارد و...

full text

اصول نقد متن حدیث و فهم آن در بحارالانوار

علامه مجلسی به عنوان یکی از برجسته‌ترین محدثان امامیه که به گردآوری بزرگترین دائرة المعارف حدیث شیعه موفق گردیده است، علاوه بر احیای نسخه‌های در حال اضمحلال حدیث و طبقه‌بندی بدیع احادیث، به شرح و تفسیر متون حدیث پرداخت و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرد. اصولی که مجلسی در فقه‌الحدیث از آن بهره برده است به عنوان الگویی در نقد و فهم حدیث از اهمیتی به‌سزا برخوردار است. در این مقاله سعی شده است اصول ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم حدیث

ISSN

volume 19

issue 74 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023